Boyun Fıtığı (Servikal Disk Hernisi)

Boyun fıtığı, boyun omurları arasında bulunan disk materyalinin (yastıkçıkların) yaşlanma veya travma sonucunda yırtılması, parçalanması ve kanal içine doğru yer değiştirmesi neticesinde omurilik ve sinir köklerine bası yapması durumudur.

BOYUN FITIĞI KİMLERDE GÖRÜLÜR?

Erişkinlerin hemen hepsi yaşamlarında en az bir kez şiddetli boyun ağrısı veya tutulması yaşarlar. Her boyun ağrısı boyun fıtığı anlamını taşımaz. Boyun fıtığı genelde orta yaşlı erişkinlerde görülen bir rahatsızlıktır. Boyun fıtığına yakalanmayı artıran risk faktörlerinin bilinmesi önemlidir.

RİSK FAKTÖRLERİ NELERDİR?

1. Yaşa bağlı olarak disklerde bozulma.
2. Trafik kazası, çarpma gibi nedenlerle oluşan travmalar.
3. Ağır kaldırma.
4. Sürekli uygunsuz boyun pozisyonunda çalışma (örneğin; sürekli bilgisayar kullanımı) ve hareketsizlik.
5. Sigara içme.

BOYUN FITIĞINDAN NASIL KORUNULUR? RİSKLİ POZİSYONLAR VE HAREKETLER NELERDİR?

Boyun ağrılarının çoğunluğu boyun kaslarının kuvvetsizliğinden, veya eklem ve kemiklerin bozukluğundan meydana gelir. Çoğu zamanda omuzdan kaynaklanan ağrılar boyun fıtığı ile karışabilir. Boyun fıtıklarından korunmada boyun kaslarının kuvvetlendirilmesi önemli yer tutar. Birkaç egzersiz ile boyun kaslarını kuvvetlendirmek mümkündür. Ayrıca uyku esnasında kalp problemi yok ise çok yüksek olmayan orta sertlikte veya yumuşak yastikların kullanılması faydalı olacaktır. Boyun sırt üstü yatarken omuzlar ile aynı hizada olmalı ve boynun öne ve arkaya aşırı eğilmesinden kaçınılmalıdır. Sürekli bilgisayar kullanılıyor ise monitörlerin baş hizasında kullanılması ağrıları azaltabilir.

BOYUN FITIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?

Aşağıdaki belirtilerin sadece bir tanesi görülebileceği gibi birden fazla belirti bir arada olabilir.

1. Boyun ağrısı veya omuz ağrısı (ağrı gece uyutmayabilir).
2. Enseden başa yayılan ağrı.
3. Bir ya da iki kolda huzursuzluk hissi.
4. Bir ya da iki kolda şiddetli ağrı, sızlama.
5. Bir ya da iki kolda veya ellerde kuvvetsizlik. Örneğin, ele alınan bardak gibi cisimlerin düşürülmesi.
6. Bir ya da iki kolda uyuşma veya keçeleşme.
7. İdrar ya da dışkılama kontrolünün bozulması gibi belirtileri vardır.
8. Baş dönmesi, yürürken dengesizlik.

BOYUN FITIĞI TEŞHİSİ NASIL KONUR?

Günümüzdeki modern tanı yöntemlerinden olan Manyetik Rezonans Görüntüleme (MRG) ile boyun fıtığı teşhisi kolaylıkla konulmakta ve derecesi belirlenebilmektedir. EMG (Sinir ölçüm testi) de bazı olgularda gerekmektedir. Bilgisayarlı Tomografi (BT) boyun omurga kemiklerinin yaspısını görtermede çok iyidir. Ancak Boyun fıtığının teşhisinde en önemli kriter, klinik muayene ve hekimin gözlemleme tecrübesidir.

BOYUN FITIĞININ TEDAVİ YÖNTEMLERİ NELERDİR?

BAŞLANGIÇ SAFHASI

Boyun fıtığın tedavisi fıtıklaşmanın, yani disk dediğimiz elastiki maddenin kola giden sinirlere ve omuriliğe yaptığı basının derecesine bağlıdır. Eğer sadece makul derecede boyun veya kol ağrısı mevcut, herhangi bir uyuşukluk, güç kaybı, hareket kısıtlılığı yoksa boyun fıtığı başlangıç safhasında demektir. Bu halde hastaya analjezikler, non steroid antiinflamatuar ilaçlar ve kas gevşetici ilaçlar verilebilir. Yatak istirahati ve boyunu zorlayacak hareketlerden kaçınması önerilir. Hastaya yapılacak öneriler şunlardır:

1. Hasta iki üç kiloyu aşan ağırlık kaldırmamalı
2. Kısa süreli boyunluk kullanmalı
3. Yatakta kalp hastalığı yok ise alçak ve yumuşak bir yastık kullanmalı
4. Günlük boyun kaslarını güçlendirici egzersizler yapmalı
5. Hastaya boynunu daima sıcak tutması, açık pencere veya havalandırma önünde durmamalı
6. Boyun ve kol ağrısı olan hastalar mutlaka stresten kaçınmalıdır. Stres ağrıyı arttırmak yanında boyun fıtığının ilerlemesine de yol açabilir.
7. Uzun süre bilgisayar başında veya televizyon başında uygunsuz durulmamalı.

BOYUN FITIĞI İLERLERSE

Eğer yukarıdaki önerilere, istirahate ve kas gevşetici ilaçlara rağmen hastanın şikayetleri devam ediyorsa fizik tedavi uygulanabilir. Fizik tedavi mutlaka bir uzmanın denetiminde olmalıdır. Fizik tedavi sırasında ilk bir kaç gün ağrılarda artma olabilir, ama hasta fizik tedavi uzmanının önerdiği sürece tedaviye devam etmelidir.

AMELİYAT GEREKTİREN DURUMLAR

Fizik tedaviye rağmen hastanın ağrıları devam ediyorsa veya güç kaybı varsa, duyu kayıpları uyuşmalar mevcutsa çözüm cerrahi müdahaledir.

CERRAHİ TEDAVİSİ NASIL OLUR?

Günümüzde en sık kullanılan cerrahi metod boynun ön taraftan yapılan mikroskopik disk ameliyatıdır. Hasta ve hastalığın durumuna göre gerekirse boşaltılan fıtığın yerini dolduracak özel yapım kafesler, bazen de plak vidalar ya da protezler kullanılabilir. Ameliyat fıtığın yerleşimine göre boynun arka kısmından da yapılabilir. Tedavinin seçiminde hastalığın tanısı, hastalığın derecesi, hastanın günlük yaşantısını nasıl etkilediği ve ihtiyaçları, hekimin yaklaşımı ve tecrübesi önemlidir.

CERRAHİ SONRASI BEKLENTİLER

Hastaların çoğu boyun fıtığı ameliyatından hızlı fayda görürler. Ameliyat sonrası boyun ve kol ağrılarının geçmesi beklenir. Ameliyat bölgesinde çok hafif bir ağrı olabilir ve ağrı kesicilerle kontrol edilir.